ยูนิทาเรี่ยนคืออะไร?

ชาวยูนิทาเรี่ยนเป็นกลุ่มคนผู้นับถือความเชื่อแบบยูนิทาเรี่ยนอันเป็นหลักศาสนาแบบไม่มีข้อผูกพันที่พัฒนามาจากคริสต์ศาสนา ในยุคเริ่มแรกนั้น ยูนิทาเรี่ยนคือชาวคริสต์ผู้ซึ่งเชื่อว่าพระผู้เป็นเจ้ามีเพียงหนึ่งเดียว(unity) โดยไม่มีการแบ่งแยกซึ่งตรงกันข้ามกับความเชื่อในเรื่องตรีเอกานุภาพ (trinity) ของพระเจ้า (อันได้แก่พระบิดา พระบุตร และพระวิญญาณบริสุทธิ์) อันเป็นความเชื่อหลักของศริสต์ศาสนา ยูนิทาเรี่ยนนั้นเติบโตขึ้นมาอย่างอิสระในหลายหลายประเทศพร้อมกันในช่วงระยะเวลาเดียวกัน ภายใต้การต่อต้านอย่างหนักของคริสต์จักรกระแสหลักในแต่ละประเทศ เมื่อเวลาผ่านไป ยูนิทาเรี่ยนได้เติบโตขึ้นมาเป็นความเชื่อเอกเทศที่ส่งเสริมเสรีภาพทางศาสนาและการค้นหาสัจธรรมส่วนบุคคล กลุ่มยูนิทาเรี่ยนในประเทศสหรัฐอเมริกาได้รวมตัวกับกลุ่มยูนิเวอร์แซลลิสต์กลายมาเป็นสมาพันธ์ยูนิทาเรี่ยนและยูนิเวอร์แซลลิสต์ กลุ่มผู้นับถือยูนิทาเรี่ยนที่ใหญ่ที่สุดในโลก

นอกจากความเชื่อร่วมเพียงไม่กี่อย่างแล้วนั้น ยูนิทาเรี่ยนไม่มีรายการของความเชื่อที่ต้องเชื่อหรือข้อห้ามข้อปฏิบัติที่ต้องกระทำตาม แม้ว่ายูนิทาเรี่ยนจะมีต้นกำเนิดมาจากคริสต์ศาสนาแต่ทว่ายูนิทาเรี่ยนจำนวนมากก็ไม่ได้เรียกตัวเองว่าเป็นชาวคริสต์แต่อย่างใด แต่ก็มีผู้ที่นับตัวเองว่าเป็นคริสต์ศาสนิกชนอยู่เช่นกัน นอกจากนั้นแล้วยังมียูนิทาเรี่ยนจากพื้นฐานศาสนาอื่นๆอีกจำนวนมาก เช่นศาสนาพุทธ, อิสลาม, ยิว, บาไฮ, ฮินดู, มนุษยนิยม, พาแกน(นับถือเทพเจ้า) และแม้แต่ผู้ไม่เชื่อในพระเจ้า

เกี่ยวกับชื่อยูนิทาเรี่ยน

ยูนิทาเรี่ยน (Unitarian) เป็นนามเฉพาะของบุคคลผู้เชื่อในความเป็นเอกภาพของพระเจ้า (unity of god) ซึ่งยังไม่มีนามเฉพาะเป็นภาษาไทย หากยึดตามรากศัพท์ดั้งเดิมและธรรมเนียมแล้ว เอกภนิกชน อาจจะเป็นนามเฉพาะที่ใกล้เคียงความหมายเดิมที่สุด อย่างไรก็ตาม เพื่อสร้างความเข้าใจที่ตรงกับกันชาวยูนิทาเรี่ยนในระดับนานาชาติ ณ ขณะนี้เราจึงเชื่อว่าการใช้ชื่อทับศัพท์จากภาษาอังกฤษจะเป็นที่เข้าใจได้ง่ายและตรงตัวกว่า

ความเชื่อของยูนิทาเรี่ยน

ยูนิทาเรี่ยนนั้นสนับสนุนการค้นหนสัจธรรมส่วนบุคคล, เสรีภาพทางศาสนา, ความเท่าเทียม, และความมีเหตุมีผล พวกเรานั้นให้ความคุณค่าเป็นพิเศษกับความเชื่อและไลฟ์สไตล์ที่แตกต่าง, สังคมและแง่คิดที่ต่างกัน ฯลฯ รวมถึงต่อต้านการแบ่งแยกเลือกปฏิบัติทุกชนิดรวมถึงเหตุผลด้านเพศ, เพศวิถี, อายุ, ศาสนา, และเชื้อชาติ พวกเราเห็นคุณค่าในองค์ความรู้ทั้งมวลและคำสอนจากทุกแหล่งที่มาอาทิเช่นคัมภีร์ของแต่ละศาสนา, ความรู้ทางวิทยาศาสตร์, ศิลปะ, รวมถึงธรรมชาติ

นอกจากความเชื่อร่วมเพียงไม่กี่ข้อแล้ว เป็นการยากที่จะบอกได้ว่าความเชื่อของยูนิทาเรี่ยนมีอะไรบ้างโดยละเอียด แท้จริงแล้วพวกเราสนับสนุนให้แต่ละคนค้นหาและพัฒนาความเชื่อของแต่ละบุคคลเองโดยใช้เหตุผลและประสพการณ์ส่วนตัวเป็นรากฐาน

คณะมนตรีสามัญแห่งยูนิทาเรียนและคริสต์ศาสนาเสรี The General Assembly of Unitarians and Free Christian Churches อันเป็นกลุ่มองค์กรกลางของชาวยูนิทาเรี่ยนในสหราชอาณาจักรได้เขียนถึงลักษณะร่วมของชาวยูนิทาเรียนไว้ดังนี้

• - ความเชื่อมีรากฐานมาจากการวิเคราะห์ด้วยเหตุผลมากกว่าอำนาจจากภายนอก
• - ยอมรับว่าความเชื่อสามารถเปลี่ยนแปลงได้เมื่อมีข้อมูล, หลักฐาน, หรือองค์ความรู้ใหม่ๆ
• - สร้างหลักการของตนขึ้นมาจากจิตสำนึก เหตุผล และประสพการณ์ขีวิต
• - เคารพนับถือโลกและธรรมชาติที่พวกเราล้วนแต่เป็นส่วนหนึ่ง

สหพันธ์ยูนิทาเรี่ยนยูนิเวอร์แซลลิสต์ Unitarian Universalist Association ได้ให้คำบรรยายดังต่อไปนี้ไว้เกี่ยวกับชาวยูนิทาเรี่ยน:

ในการนับถือยูนิทาเรียนยูนิเวอร์แซลลิสต์ คุณสามารถนำความเป็นตัวคุณมาได้เต็มที่ ทั้งตัวตนของคุณ ความใคร่รู้ของคุณ ความใจกว้างของคุณ

ยูนิทาเรียนยูนิเวอร์แซลลิสต์เชื่อมากกว่าหนึ่งสิ่ง เราคิดด้วยตัวเราเองและพิจารณาร่วมกันเกี่ยวกับคำถามสำคัญเช่น

• - การมีอยู่ของอำนาจเบื้องบน
• - ชีวิตและความตาย
• - คัมภีร์และคำสอน
• - แรงบรรดาลใจและการชี้นำ
• - กิจกรรมทางศาสนา

ความเชื่อส่วนตัวของคุณเอง

ชาวยูนิทาเรี่ยนนั้นมักจะมาจากพื้นฐานศาสนาที่แตกต่างกันไปขึ้นกับการเติบโตและที่มาของแต่ละบุคคล โดยแต่ละศาสนานั้นล้วนมีชุดคำสอนและความเชื่อของตนเอง ยูนิทาเรี่ยนนั้นยอมรับความเชื่ออันหลากหลาย ยูนิทาเรี่ยนนั้นไม่มีวินัยและข้อห้ามที่ต้องปฏิบัติ ไม่มีคำปฏิญาณที่ต้องมอบ ไม่มีคำประกาสิทธิที่ต้องเชื่อ

เราเชื่อว่าแต่ละคนล้วนมีสิทธิที่จะค้นหาความเชื่อของตนเองโดยใช้เหตุผลและประสบการณ์ของตนเอง ยูนิทาเรี่ยนไม่มีผู้นำที่คอยกำหนดว่าอะไรที่สิ่งที่ทุกคนต้องทำตาม และเชื่อว่าสิ่งที่จะกำหนดความเชื่อของแต่ละคนนั้นคือจิตสำนึกของแต่ละคนเอง

ความเชื่อของเรานั้นแปลว่าแต่ละคนสามารถที่จะมีความเชื่อส่วนบุคคลได้เต็มที่ ซึ่งอาจจะเป็นที่เข้าใจและยอมรับจากผู้อื่นหรือไม่ก็ได้ รวมถึงแปลว่าแต่ละคนต้องเคารพว่าคนอื่นนั้นอาจมีความเชื่อที่ไม่ตรงกับเราก็ได้

ความเชื่อร่วมของพวกเรา

หนึ่งในคำถามที่มักได้ยินบ่อยที่สุดเกี่ยวกับยูนิทาเรี่ยนคือ "ถ้าทุกคนเชื่อต่างกันแล้ว จะอยู่รวมกันได้ยังไง/ทำไม?" ถึงแม้ว่าชาวยูนิทาเรี่ยนจะเชื่ออะไรที่แตกต่างกัน แต่พวกเราก็มีความเชื่อร่วมที่เกือบทุกคนเห็นตรงกันเช่น

• - ความเชื่อเป็นสิทธิส่วนบุคคล
• - ความเชื่อของตนนั้นต้องไม่กดขี่หรือปิดกันความเชื่อของคนอื่น
• - ทุกคนนั้นเท่าเทียมกัน
• - ความแตกต่างนั้นเป็นสิ่งที่ควรสนับสนุน
• - ต้อนรับการพินิจพิจารณาเกี่ยวกับคำถามด้านศาสนา

กลุ่มศาสนาที่ไม่มีข้อห้าม

กลุ่มศาสนาของชาวยูนิทาเรี่ยนนั้นไม่ได้รวมอยู่ด้วยกันโดยกฏวินัยข้อห้ามหรือคำสอน พวกเรารวมเข้าด้วยกันโดยเป้าหมายร่วมที่จะค้นหาหนทางด้านความเชื่อของตนเอง พวกเรารวมตัวกันเพื่อเฉลิมฉลองความแตกต่างกัน พวกเราไม่ได้อภิปรายเพื่อหาคำตอบแต่เพื่อกระตุ้นหัวข้ออภิปรายให้มากยิ่งขึ้น พวกเราทำตามคำสอนและความรู้โดยไม่จำกัดแหล่งที่มา พวกเรานำเอาความเชื่อมาปฏิบัติจริง

อย่ากังวลไปหากคำถามแรกที่คุณเจอเมื่อเดินเข้ามาในกลุ่มของชาวยูนิทาเรี่ยนคือ "อะไรคือความเชื่อของคุณ" พูดสิ่งที่คุณเชื่อออกมาได้เลย คำถามนี้เหมือนเป็นแค่คำสวัสดีของพวกเรา

ยินดีต้อนรับทุกคน

พวกเรายินดีต้อนรับทุกคนที่มึมุมมองเช่นเราเกี่ยวกับการยอมรับความแตกต่างและเสรีภาพทางศาสนา เราไม่มีข้อห้ามว่าอะไรที่คุณไม่ควรเชื่อ (เว้นเสียแต่ว่าความเชื่อนั้นนำไปสู่การกระทำที่ผิดกฏหมาย ซึ่งนั่นจะนำไปสู่การอภิปรายเรื่องความแตกต่างระหว่างความเชื่อกับการกระทำ) คุณสามารถเป็นยูนิทาเรียนได้ไม่ว่าคุณจะกำลังนับถือศาสนาไหน เชื้อชาติใด เพศใด อายุเท่าไร หรือมีเพศวิถีเป็นอย่างไร เราไม่มีแม้แต่ข้อจำกัดว่าคุณต้องสละศาสนาเดิมของคุณด้วยซ้ำ ชาวยูนิทาเรี่ยนจำนวนมากยังคงทำกิจกรรมและคงไว้ซึ่งความเชื่อมากกว่าหนึ่งศาสนาในเวลาเดียวกัน

อย่างไรก็ตาม ขณะนี้กลุ่มยูนิทาเรี่ยนในประเทศไทยยังคงอยู่ในระยะเริ่มแรกโดยมีสมาชิกเป็นจำนวนน้อยมากเมื่อเทียบกับในประเทศอื่นๆ ณ ขณะนี้พวกเรายังไม่มีการทำพิธีประจำสัปดาห์และมีเพียงการนัดพบปะกันเป็นระยะเท่านั้น แต่พวกเราเชื่อว่ามุมมองด้านศาสนาเสรีของพวกเราจะเติบโตได้ในประเทศไทยเป็นอย่างดี

ขอเชิญท่านผู้สนใจลงทะเบียนติดตามพวกเราได้ใน mailing list และกดติดตามพวกเราได้ใน X(Twitter) ขอเชิญติดต่อพวกเราได้ทันทีแม้ว่าคุณอยากจะถามเพียงแค่คำถามเดียวก็ตาม